در اين باره شهرام رحیمبخش فعال در بازار مسکن و عضو هیأت مدیره اتحادیه مشاوران املاک شهرستان همدان با فارس گفتوگو کرده است.
از نظر آماری چه اتفاقی در بازار مسکن نسبت به سال گذشته در نیمه اول سال رخ داده است؟
تعداد معاملات کل کشور در 6 ماه نخست سال 1397 نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد حجمی 32 درصدی مواجه شده است. البته در شهریورماه سال 97 نسبت به مرداد 97 شاهد کاهش 8/24 در حجم معاملات بودیم.
در استان همدان در 6 ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد رشد 37 درصدی قیمت معاملات بودیم. در شهریورماه نیز رشد 9 درصدی ارزش معاملات را نسبت به مردادماه شاهد بودیم و در بخش حجم معاملات نیز 7/24 درصد کاهش را در شهریورماه نسبت مردادماه همدان تجربه کردیم.
در بازار مسکن و املاک شاهد یک اتفاق عجیب هستیم. به طوریکه یک دوره کوتاهمدت رونق نسبی را در کشور به مدت 5/4 ماه و در استان همدان حدود 5/2 ماه تجربه کردیم و پس از آن به سمت رکود تعداد معاملات ملک رفتیم. اما با وجود این، افزایش قیمت همچنان در جریان است که از منظر علم اقتصاد، تجربههای پیشین، عرف و مناسبات بازار قابل توجیه نیست و نشانه خوبی بهحساب نمیآید.
وضعیت بازار مسکن در این روزها را چگونه میتوان تشریح کرد؟
اتفاقی که رخداده و آن را عجیب و شگفتانگیز خواندیم دلایل مختلفی دارد که مهمترین آن عامل روانی حاکم بر بازار و به تبع آن بازار مسکن است. سیاستهای دولت در بخش حوزه خارجی به این وضعیت دامن زد، البته متغیرهای مختلفی چون تغییر نرخ ارز نیز بر این افزایش قیمت تأثیر گذاشت، در حال حاضر فایلهای فروش مشاوران املاک به صفر رسیده و رکود دوباره به بازار بازگشته و اقدامات دولت نیز نتوانسته است از افزایش قیمت و رکود بازار جلوگیری کند. مهمترین برنامه دولت که احیاء بافتهای فرسوده بود، به نظر میرسد حداقل تا پایان سال محقق شود و همین مسأله نیز بر بازار تأثیر منفی میگذارد.
آیا افزایش قیمتی که از آن بیسابقه یا شگفتانگیز یاد میشود حباب است یا عوامل دیگری بر آن تأثیر دارند؟
متأسفانه با توجه به برآوردهایی که انجامشده است نشان میدهد 15 تا 20 درصد این افزایش قیمتها حباب است و عملاً دولت نیز در برهههای زمانی مختلف تدابیر لازم برای جلوگیری از افزایش قیمت مسکن را به کار نبسته است و البته چشماندازی نیز برای توقف این وضعیت و بازگشت به ثبات و آرامش دیده نمیشود.
در اصل اگر وضعیت اقتصادی به ساحل آرامش برسد و قیمتهای فعلی ثابت بمانند، 15 تا 20 درصد از میزان افزایش یافته، ریزش پیدا میکند.
توصیه شما به مصرفکنندگان واقعی که مسکن را با هدف سرپناه خود خریداری میکنند، چیست؟
حداقل تا 4 ماه آینده قیمت مسکن فروکش نخواهد کرد و احتمالاً با افزایش هم روبهرو میشود و میتوانند بدون شتابزدگی و با دقت کافی نسبت به خرید اقدام کنند.
برخی از افراد نیز هستند که برای سرمایهگذاری و با هدف حفظ ارزش نقدینگی خود به بازار روی میآورند اما دلال بهحساب نمیآیند، برای این افراد چه پیشنهادی دارید؟
در کوتاهمدت با کاهش قیمت مواجه نخواهیم شد. البته در بازار مسکن تغییر وضعیت اقتصادی با فاصلهای چهارماهه تأثیر خود را نشان میدهد، یعنی کاهش قیمت از چهار ماه بعد از یک رویداد آغاز میشود چراکه بازار در ابتدا در مقابل کاهش مقاومت میکند.
به همین منظور پس از 4 ماه افراد باید به دقت وضعیت اقتصادی را رصد و نسبت به آنچه در پیش خواهد بود تصمیم بگیرند. در مجموع مردم باید بدانند که وضعیت امروز اقتصادی عادی و معمولی نیست و برای هر اقدامی با خبرگان امر مشورت کنند.
برخی از افراد هم به دنبال تغییر و جابجایی هستند، این افراد چه رویهاي را در پیش بگیرند؟
شاید به جرأت بتوان گفت که وضعیت فعلی تنها برای این افراد مناسب باشد، به شرطی که بتوانند یکمنزل یا آپارتمان جدید بیابند و به طور قطع از انجام معامله اطمینان حاصل کنند.
ظاهراً تقاضا برای فسخ قراردادها افزایش یافته است؟ آیا امکان این مسأله وجود دارد؟
مبایعهنامههای مشاوران املاک به شکلی طراحی شدند که بهراحتی امکان فسخ قرارداد وجود ندارد که اگر این امکان فراهم بود بیش از 50 درصد معاملات انجام شده در برهه زمانی فعلی به فسخ میانجامید. اما امروز میزان شکایتها به اتحادیه برای فسخ قراردادها بسیار افزایش یافته است.