فاجعه پلاسکو با اما و اگرهای بسیار موجی از غم و اندوه را در جامعه به وجود آورده است. دلایل زیادی از مسئولان و کارشناسان در حوزههای مختلف برای وقوع این حادثه گفته شده است. از فرسودگی ساختمان و عدم رعایت مسائل ایمنی و نوسازی، تا کمبود امکانات آتشنشانی و بیتوجهی شهرداری به وظایف خود. ایرج رهبر، کارشناس مسکن در گفتوگو با «آرمان» میگوید: «شهرداری در موارد دیگر مانند استفاده اداری از واحدهای مسکونی به سرعت مکان مورد نظر را پلمب میکند و تا هزینه مربوطه پرداخت نشود اجازه استفاده از آن را نمیدهد. پس چگونه در موضوع با اهمیتی مانند عدم رعایت مسائل ایمنی در ساختمان پلاسکو در رابطه با حریق و با توجه به ۱۴ بار اخطار داده شده پلمب نشده است.»
با توجه به اینکه ساختمان پلاسکو به نوعی بورس پوشاک کشور محسوب میشد و در طبقههای زیرین، واحدهای بازرگانی و بانک وجود داشته، ریزش ساختمان پلاسکو و از بین رفتن کالاها و اسناد اداری چه تبعات اقتصادی میتواند داشته باشد؟
تبعات اقتصادی این حادثه ناگوار بسیار است؛ از بین رفتن ۶۰۰ واحد تجاری، کارگاههای تولیدی، بیکار شدن صاحبان واحدهای تجاری به همراه کارگرانی که در آن ساختمان مشغول به کار بودند، و همچنین از بین رفتن سرمایههایی که صرف کارهای تجاری و خدماتی شده بود، رویداد مهمی در اقتصاد به حساب میآید و میتواند لطمه بزرگی به ذینفعان ساختمان پلاسکو وارد کند. درباره بیکار شدن حدود ۴۰۰۰ نیروی انسانی که به تبع ریزش ساختمان به وجود آمد، دولتمردان در تلاش ایجاد فرصت شغلی برای بازگشت مجدد کارگران بیکار شده این ساختمان هستند.
با توجه به گفته یکی از اعضای شورای شهر مبنی بر اینکه ۱۴ بار در سه سال قبل به مالکان ساختمان پلاسکو هشدار بر غیر ایمن بودن این ساختمان داده شده بود و مالکان توجهی به این موضوع نشان نداده بودند، آیا نهاد یا سازمانی نباید وجود داشته باشد تا در این مواقع وارد عمل شود تا از حوادث ناگوار این چنینی جلوگیری کند؟
مهمترین پیامد این حادثه تلخ هشدار برای مسئولان و ذینفعانی است که در ساختمانهای تجاری،اداری و خدماتی این چنینی مشغول به کار هستند. اگر رعایت مساله ایمنی مبحث سوم مقررات ملک و ساختمان را که تمهیداتی برای اطفای حریق است محقق نسازیم، باید انتظار اتفاقات این چنینی مانند ریزش ساختمان پلاسکو را در آینده داشته باشیم. یکی از پرخطرترین مناطق در حال حاضر بازار تهران است که در هر کوچهای جنس و کالا وجود دارد که به روش بسیار ابتدایی نگهداری و اداره میشود. اگر آتشسوزی در این منطقه اتفاق بیفتد امکان اقدام هیچ کاری وجود ندارد و تمامی کسبه بازار صدمه میبینند و با تلفات بسیاری مواجه میشویم. ساختمان پلاسکو که در یک مکان باز با دسترسی راحت ماشین آلات سنگین بود با مشکلات بسیاری روبهرو شد، چه برسد به مکانی مانند بازار که حتی امکان ورود ماشینآلات سنگین و سبک در آن وجود ندارد. همه این اتفاقات باید هشداری باشد تا مسئولان سختگیرانه این مساله را رعایت و اجرایی کنند. متاسفانه شهرداری در موارد دیگر مانند استفاده اداری از واحدهای مسکونی به سرعت مکان مورد نظر را پلمب میکند و تا هزینه مربوطه پرداخت نشود اجازه استفاده از آن را نمیدهد پس چگونه در موضوع با اهمیتی مانند عدم رعایت مسائل ایمنی در ساختمان پلاسکو در رابطه با حریق و با توجه به ۱۴ بار اخطار داده شده پلمب نشده است. تا زمانی که شهرداری در اجرای اینگونه موارد جدیت لازم را نشان ندهد کسبه متوجه خطرهای آن نمیشوند و به فعالیت خود ادامه میدهند. امیدواریم بعد از این اتفاق برای ساختمانهای دیگری که تعدادشان هم کم نیست و از امنیتهای لازم برخوردار نیستند اقدامات پیشگیرانه صورت بگیرد. هشدار دادن شهرداری هر چند بار هم که باشد کافی نیست. زمانی که مساله جان و مال مردم در میان است شهرداری باید به قدری اهمیت قائل میشد که پس از هشدارهای چندین باره، ساختمان را تا بعد از رعایت موارد ایمنی و امنیتی اطفای حریق پلمب میکرد. اگر در ساختمان پلاسکو کوچکترین هشداردهنده اعلام حریق یا کپسولهای آتشنشانی که جزو وسایل امنیتی اولیه است وجود داشت، با کوچکترین دودی که در این ساختمان دیده شد امکان جلوگیری از وقوع چنین حادثهای بود.
دولت و سازمانهای مربوطه با چه راهکارهایی میتوانند بیشترین و کارآمدترین حمایتها را نسبت به مالباختگان این حادثه داشته باشند؟
در پی این اتفاق ضرر و زیان هنگفتی به مالکان و کارگران ساختمان پلاسکو وارد شده است، بنابراین دولت باید با هرآنچه در توان دارد از این قشر حمایتهای لازم را به عمل آورد. وزیر تعاون، رفاه و کار اجتماعی اعلام کرده که تسهیلات ارزان قیمت در اختیار مالباختگان قرار میگیرد، اما به نظر من باید تسهیلات قرض الحسنه اعطا شود تا مالباختگان این حادثه بتوانند روی پای خود بایستند و برای افراد بیکارشده در شب عید ایجاد اشتغال کنند. اکثر این افراد مطمئنا با وامهای بانکی مشغول فعالیت بودند، به امید آنکه سرمایهای به واسطه فروش تولیدات خود به دست میآورند و وامهای دریافتی را بازپرداخت میکنند.
با توجه به اینکه تنها حدود ۲۵ درصد واحدهای پلاسکو بیمه بودند، خسارت واحدهای بیمه نشده چگونه جبران میشود؟
علاوه بر اعطای تسهیلات قرض الحسنه، برای اینگونه واحدها باید مکانی در نظر گرفته شود تا به آنجا منتقل شوند و برای مدت موقت یک تا دو ماهه، این افراد با فروش تولیدات خود در بازار شب عید از لحاظ اقتصادی توان تازه ای پیدا کنند. با اقدامات این چنینی علاوه بر کمکهای مالی به مالباختگان، زمینه تقویت روحیه آنها هم فراهم میشود.