ساختمان‌ها بزرگترین قاتلان انرژی در ایران هستند. بر اساس اعلام سازمان بهره‌وری انرژی (سابا) ساختمان‌های کشور ٤٠درصد انرژی تولید شده را می‌بلعند.
به گزارش صبحانه، در ایران ٢٣میلیون واحد مسکونی وجود دارد که از این میان تنها یک‌درصد ساختمان‌های کشور به شیوه صنعتی و استاندارد ساخته شده‌اند.
ساختمان‌های ولخرج
بر اساس اعلام حامد مظاهریان، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌و‌شهرسازی ٨٥درصد ساختمان‌های کشور اسرافکارند و بیشتر از الگو انرژی مصرف می‌کنند. آمارهای جهانی نشان می‌دهد كه میزان مصرف انرژی در ایران حدود ٣ برابر میانگین جهانی است و در حالی که ایران مطابق شاخص‌های استاندارد ٤٠میلیارد دلار انرژی نیاز دارد، در سال گذشته میلادی ١٢٥میلیارد دلار انرژی مصرف کرده است.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بر اساس برآوردهای کارشناسی بازار مسکن ایران سالانه به ١,٥میلیون واحد مسکونی جدید نیاز دارد. به این ترتیب اگر بخواهیم همین روند مصرف انرژی را ادامه دهیم، به‌زودی به یک واردکننده بزرگ انرژی تبدیل می‌شویم. ایرانی‌ها به‌تازگی گوشه کوچکی از این هشدار را تجربه کرده‌اند. کشور ما تنها ٣ تا ٦درصد گاز مورد نیاز خود را از ترکمنستان وارد می‌کند اما شریک گازی به دلیل اختلاف حسابی که از سال‌های ٨٦ و ٨٧ باقی مانده بود، در اوج سرما صادرات گاز به ایران را متوقف کرد.
این در حالی رخ داد که مجید بوجارزاده، سخنگوی شرکت ملی گاز اعلام کرد كه تنها با یک درجه کاهش گرمای منازل می‌توان از واردات گاز ترکمنستان بی‌نیاز شد. با این حال همچنان نه‌تنها مردم دمای مناسب را رعایت نمی‌کنند بلکه اجرای مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان در کشور چندان جدی گرفته نشده است و اجرا نمی‌شود. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که مطابق بند یک طرح دوازده‌گانه اقتصاد مقاومتی، ارتقای بهره‌وری در دستور کار قرار گرفته‌است. تبصره ٣ این بند وزارت نفت را مجری ارتقای بهره‌وری انرژی دانسته‌است.
برای مردم کابینت لوکس مهم است؛ اتلاف انرژی نه!
مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان نخستين‌بار حدود ٢٦ سال پیش تدوین و ابلاغ شد؛ اما با گذشت حدود دو دهه و نیم از اتفاق ساختمان‌های کشور همچنان بی‌محابا انرژی مصرف می‌کنند. سازمان ملی بهره‌وری خسارت ناشی از اتلاف مصرف انرژی در ساختمان‌های کشور را چیزی حدود ٦میلیارد دلار برآورد کرده است. این رقم تقریبا معادل ٢٠درصد درآمد نفتی کشور است.
سعید سعیدی‌پور، استاد دانشگاه و عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌گوید كه مهم‌ترین عامل اتلاف بالای انرژی در ساختمان‌های ایران در درجه اول مصرف‌کنندگان هستند. مصرف‌کنندگانی که برای آنها کابینت‌های لوکس و شیرآلات زیبا اهمیت دارد اما پنجره دو‌جداره، عایق‌های حرارتی و فاکتورهای عدم اتلاف انرژی اهمیت ندارد. او البته تأکید می‌کند كه اطلاع‌رسانی ضعیف درباره این بند مهم از مقررات ملی ساختمان در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است و عموم مردم در مورد مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان چیزهایی شنیده‌اند اما از آن‌جا که اطلاع‌رسانی درستی انجام نشده است، نمی‌دانند که جریان این مبحث به‌طور دقیق چیست.
خانه‌های استاندارد ١٠درصد گران‌ترند
سعیدی‌پور، عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان با بیان این‌که اجرای مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان در شهری مانند تهران حدود ١٠درصد به قیمت ملک اضافه می‌کند، می‌افزاید: این در حالی است که این هزینه مازاد بعد از ٥ سال جبران شده و سپس وارد سوددهی می‌شود. بنابراین افرادی که ساختمان‌های عایق‌بندی‌شده را خریداری می‌کنند، در واقع برد می‌کنند.اما قطعا عدم تمایل جدی دولت‌ها به اجرای مبحث ١٩ و ناهماهنگی برخی سازمان‌ها و نهادها هم در اتلاف انرژی ساختمان‌ها بسیار تأثیرگذار است.
سعیدی‌پور در همین رابطه می‌گوید: زمانی که مردم چنین مطالبه‌ای را ندارند، باید انتظارها را به سمت نهادهای متخصص در این حوزه برد و بیشترین مشکل در رابطه با نهادهای متولی و متخصص هم، عدم هماهنگی میان سازمان نظام مهندسی و شهرداری است.
خانه ایرانی‌ها گرم‌تر از سطح استاندارد است
علاوه بر این، مردم ایران عموما دمای آسایش یا همان دمای استاندارد ساختمان را رعایت نمی‌کنند. مطابق استانداردهای بین‌المللی، دمای آسایش در زمستان ٢٠ درجه و در تابستان ٢٤ درجه است. با هر یک درجه افزایش دمای محیط ساختمان ٣ تا ٤درصد مصرف انرژی در ساختمان‌ها افزایش می‌یابد که با پوشیدن لباس مناسب و متناسب با هر فصل و تنظیم دمای داخل ساختمان روی دمای آسایش، می‌توان حداقل ٢٠درصد در مصرف انرژی ساختمان‌ها صرفه‌جویی کرد.
سازندگان غیرمتخصص مقصرند
هرچند که مدتی پیش معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی از اجرای طرح برچسب انرژی ساختمان خبر داد و عنوان کرد که براساس این طرح، سازندگان تمام ساختمان‌های در دست احداث موظف هستند مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان را در حوزه انرژی اجرایی کنند، اما موضوعی که تحقق وعده حامد مظاهریان را با تردید و اما و اگر مواجه می‌کند، این است که ساختمان‌سازان سنتی که بیش از ٨٠درصد ساختمان‌سازی کشور را برعهده دارند، نسبت به موضوعاتی مانند مبحث ١٩ بی‌توجه هستند.
سعیدی‌پور با بیان این موضوع که اکثر افرادی که در حوزه ساخت‌وساز مشغول هستند، تحصیلات تخصصی ندارند، توضیح می‌دهد: درواقع یکی از موانع جدی اجرا نشدن مبحث ١٩ این است که ساخت‌وساز در دست کسانی است که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند.
به گفته این کارشناس، به غیر از این‌که افراد از هر حرفه‌ای وارد حوزه ساخت‌وساز شده‌اند، مشکل دیگر این است که حتی مهندسان هم در دانشگاه ٤ واحد درسی را به‌عنوان تأسیسات و تنظیم شرایط می‌گذرانند که نهایتا یک جلسه درسی به مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان اختصاص دارد.
وضعیت در ساختمان‌های دولتی بهتر نیست
هرچند که اتلاف انرژی در خانه‌ها وضع اسفناکی دارد، اما در ساختمان‌های دولتی و اداری هم وضع بهتر نیست. محمدجعفر علیزاده، رئیس سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی، با بیان این‌که اتلاف انرژی در ساختمان‌های دولتی زیاد است، می‌گوید: عمده ساختمان‌های دولتی باید جایگزین شوند و بسیاری از ساختمان‌های قدیمی فاقد اسکلت قوی هستند و عمدتا قابل بازسازی نیستند، بنابراین جایگزینی برای آنها در دستور کار قرار گرفته است.
در این‌باره حمیدرضا ایزدی، مدرس دوره‌های مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان و کارشناس مسکن می‌گوید: تقریبا در تمام کشورها اصلاح مصرف انرژی از ساختمان‌های اداری و دولتی آغاز شده و سپس این موضوع به منازل مسکونی تعمیم داده شده است. این درحالی است که در کشور ما در هیچ‌کدام از ساختمان‌های دولتی چنین اصلاحاتی انجام نشده است. او با اشاره به این‌که در کشور ما ٤ تا ٦ برابر دنیا اتلاف انرژی در ساختمان‌ها وجود دارد، تاکید می‌کند: یکی از دلایل اصلی این موضوع، مشکلی است که در تأسیسات مکانیکی و مخازن موتورخانه ساختمان‌ها وجود دارد که قدیمی بودن این تأسیسات، راندمان را پایین و مصرف انرژی را بالا می‌برد.
نهاد ممیزی و نظارت بر مصرف انرژی نداریم
این کارشناس مشکل دیگر را عدم هماهنگی سازمان نظام مهندسی و شهرداری می‌داند و می‌گوید: هیچ نظارت جدی بر اجرای مبحث ١٩ وجود ندارد و این درحالی است که در تمام کشورهای دنیا که پیشرفت کرده‌اند، سیاست تشویقی و تنبیهی اتخاذ شده است.
تمام اینها درحالی است که در بیشتر کشورهای دنیا، برچسب انرژی ساختمان الزامی است، اما ما در کشورمان اصولا نهادی را برای این‌که ممیزی‌های لازم را انجام دهد و برچسب انرژی صادر کند، نداریم.
ایزدی انتقادی را هم متوجه مبحث ١٩ می‌داند و عنوان می‌کند: یکی از مشکلات این مبحث کلی‌گویی‌های آن است و چندی پیش برای حل این مشکل، متدهای آن ساده‌سازی شد اما بسیاری از محاسبات آن از قلم افتاد.
او در توضیح این موضوع می‌گوید: نرم‌افزارهای محاسبات انتقال حرارت در دسترس است اما برای اجرای این نرم‌افزارها نیاز داریم که کدها و استانداردهای آسایش حرارتی را به‌عنوان ورودی برای این نرم‌افزار تعریف کنیم.
البته نکته جالب این است که این مسیر را خیلی وقت پیش سایر کشورها رفته‌اند و ما تازه می‌خواهیم این مسیر را طی کنیم. اما شاید نکته جالب‌تر این باشد که بدانیم در کشورمان ساختمان‌هایی که تاکنون ممیزی شده‌اند، نهایتا رتبه G را در مصرف انرژی دریافت کرده‌اند که حاکی از وخامت اوضاع در زمینه اتلاف انرژی در ساختمان‌هاست.
برای مشاهده همه باغ ویلا ها ، کلیک کنید
